Η άνοιξη για τους περισσότερους ανθρώπους
είναι η καλύτερη εποχή του χρόνου…
Όμως, για το 20 – 25% του γενικού πληθυσμού
(σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή
Ακαδημία Αλλεργιολογίας)
η άνοιξη δημιουργεί μια σειρά προβλημάτων…
Κόκκινα μάτια που τρέχουν δάκρυα,
ξαφνικό συνάχι, ξηρός βήχας,
δερματικά εξανθήματα και φτερνίσματα
ταλαιπωρούν μικρούς και μεγάλους.
Πώς θα προφυλαχθείτε;
Ο
ερχομός της άνοιξης είναι μια όμορφη και αναζωογονητική εμπειρία.
Επιτέλους, ύστερα από την κλεισούρα του χειμώνα μπορείτε να χαρείτε
ηλιόλουστες βόλτες και ελεύθερα παιχνίδια στο πάρκο! Δυστυχώς, όμως, οι
πρώτες ανοιξιάτικες ακτίνες του ήλιου δε φωτίζουν το ίδιο χαρούμενα
όλους τους ανθρώπους. Η γύρη, οι ανθισμένες λεύκες, αλλά και τα έντομα
που μας περιτριγυρίζουν “απειλητικά” κάνουν την άνοιξη μια βασανιστική
εποχή για πολλούς από εμάς, που ταλαιπωρούνται εξαιτίας κάποιας
αλλεργίας.Τι ακριβώς είναι η αλλεργία;
Ό όρος αλλεργία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1906 από τον Βιεννέζο παιδίατρο Clement von Pirquet, ο οποίος συμπύκνωσε τα πορίσματά του στην πρόταση: “Στη γενική αντίληψη της διαφορετικής αντιδραστικότητας ενός οργανισμού προτείνω τον όρο ”αλλεργία”, όπου οι ελληνικές λέξεις ”άλλος” και “έργο” σημαίνουν μια παρέκκλιση από την αρχική κατάσταση της συμπεριφοράς του οργανισμού ενός φυσιολογικού ατόμου“.Η αλλεργία είναι λοιπόν μια παρέκκλιση, που δεν παρατηρείται παρά μόνο σε συγκεκριμένα άτομα, τα αλλεργικά. Πρόκειται για μια διαφορετική αντίδραση ενός ήδη ευαισθητοποιημένου οργανισμού από προηγούμενη είσοδο του αλλεργιογόνου παράγοντα σ’ αυτόν. Η αλλεργία είναι μια υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού, που εκφράζεται κλινικά με ήπια ή έντονα συμπτώματα.
Οι αιτιολογικοί παράγοντες της αλλεργίας διακρίνονται σε απαραίτητους (τα αλλεργιογόνα) και σε παράγοντες συμμετοχής. Ας τους δούμε, όμως, αναλυτικά:
Απαραίτητοι παράγοντες:
- Ακάρεα σπιτικής σκόνης, γύρη, σπόροι ατμοσφαιρικών μυκήτων, τρίχωμα ζώων, σάλιο και επιθήλια επιδερμίδας (μεταφέρονται με τον αέρα).
- Κάποια τρόφιμα, όπως: γάλα, αβγό, ψάρι, θαλασσινά, ξηροί καρποί, σόγια, δημητριακά, φρούτα, αλλά και βιομηχανοποιημένες τροφές.
- Χημικά προϊόντα, μέταλλα (νικέλιο, κ.ά.), φάρμακα τοπικής χρήσης, λατέξ (λάστιχο, καουτσούκ), φυτικές και ζωικές πρωτεΐνες, βαφές που δρουν τοπικά στο δέρμα.
- Τα ενέσιμα φάρμακα, με πρώτη την πενικιλίνη.
- Το τσίμπημα μέλισσας και σφήκας.
- Κληρονομικότητα
- Στρες
- Συνθήκες του χώρου (υγρασία, ανεπαρκής αερισμός, υπερβολική ζέστη, συχνές και απότομες καιρικές μεταβολές).
Η
εκδήλωση αλλεργικής νόσου, όπως η ατοπική δερματίτιδα, το αλλεργικό
άσθμα και η αλλεργική ρινοεπιπεφυκίτιδα είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης
γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων με το ανοσολογικό σύστημα.
Εμφανίζεται τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού ως ατοπική δερματίτιδα,
η οποία είναι συνήθως προπομπός για την εμφάνιση αλλεργικού άσματος
και αλλεργικής ρινίτιδας.Οι αλλεργίες προβληματίζουν πολλές φορές του γονείς, γιατί τα συμπτώματά τους είναι συχνά ίδια με αυτά των παιδικών ασθενειών. Έτσι, άλλοτε ανησυχούν χωρίς λόγο και άλλοτε υπερβολικά, γιατί δεν ξέρουν αν η αδιαθεσία του παιδιού οφείλεται σε κάποια μορφής αλλεργία ή όχι. Βέβαια, μιλάμε για εποχιακή αλλεργία όταν αυτή εμφανίζεται μετά τα 3 πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού, διαρκεί την εποχή της ανθοφορίας και επαναλαμβάνεται για 2 τουλάχιστον έτη.
Συμπτώματα αλλεργίας:
Η εισβολή του αλλεργιογόνου στον οργανισμό για πρώτη φορά δημιουργεί αντισώματα στο ανοσοποιητικό σύστημα προκαλώντας την ευαισθητοποίηση. Σε μια δεύτερη εισβολή ο οργανισμός, έχοντας μάθει να αναγνωρίζει την αλλεργιογόνο ουσία, είναι έτοιμος να αντιδράσει και έτσι εμφανίζεται η αλλεργική πάθηση.Η αλλεργία κρύβει εκπλήξεις, γιατί δεν εκδηλώνεται πάντα με τον ίδιο τρόπο, ούτε στο ίδιο σημείο του σώματος. Μπορεί, επίσης, να είναι λιγότερο ή περισσότερο σοβαρή, ανάλογα με την αιτία που την έχει προκαλέσει ή το βαθμό ευαισθησίας κάθε παιδικού οργανισμού. Τέλος, η γενική αντίδραση του οργανισμού, όταν δηλαδή τα συμπτώματα εμφανίζονται σε όλο το σώμα, ονομάζεται αναφυλαξία.
Τόσο οι γονείς, όσο και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να ενημερώνεστε, ώστε να αναγνωρίζετε -όσο είναι αυτό δυνατόν- τα συμπτώματα στο αρχικό τους στάδιο και να μπορέσετε να βοηθήσετε τα παιδιά. Η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι ιδιαίτερα σημαντική, γιατί χωρίς θεραπεία ακόμα και μια απλή αλλεργία μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες.
Σκεφτείτε την αλλεργία, όταν το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα όπως:
- Βήχας που διαρκεί και εξελίσσεται σε χρόνιο ενώ το παιδί δεν είναι άρρωστο
- Βήχας τις βραδινές ώρες ή μετά από ζωηρό παιχνίδι
- Δερματικά εξανθήματα ή φαγούρα στο δέρμα
- Διάρροια και πόνοι στην κοιλιά
- Δύσπνοια
- Εμετός
- Κόκκινα μάτια που τρέχουν δάκρυα
- Ρινική καταρροή, ρινική απόφραξη (μπούκωμα) και φαγούρα στη μύτη
- Συχνά φταρνίσματα
Πώς ανιχνεύεται η αλλεργία;
Η ολοκληρωμένη έρευνα της αλλεργίας στηρίζεται στην κλινική εξέταση και στον παρακλινικό έλεγχο, με στόχο την αποκάλυψη των αιτιολογικών παραγόντων. Η κλινική εξέταση αποδίδει όταν γίνεται κατά τη διάρκεια της αλλεργικής κρίσης και αυτό γιατί, μετά το τέλος της κρίσης, ο οργανισμός επανέρχεται στη φυσιολογική του κατάσταση.Τα δερματικά τεστ και οι αιματολογικές εξετάσεις στο εργαστήριο με κύριο εκπρόσωπό τους τα RAST (Radio Allergo Sorbent Test – ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων) είναι οι δυο τεχνικές που ανήκουν στον παρακλινικό έλεγχο, που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της έρευνας.
Το RAST πραγματοποιείται με λήψη αίματος και δείχνει την ευαισθησία του παιδιού στα αλλεργιογόνα σε κλίμακα από το 1 έως το 6 (χαμηλή – μέγιστη ευαισθησία). Τα δερματικά τεστ με νυγμούς στο δέρμα των χεριών θεωρούνται πιο αξιόπιστα, γιατί γίνονται πάνω στον ασθενή. Η διαδικασία που ακολουθείται σ’ αυτή τη δοκιμασία είναι η εξής: Πάνω στην επιφάνεια του δέρματος (στην παλάμη ή στο χέρι) του παιδιού τοποθετείται μια σταγόνα από το αλλεργιογόνο και με τη βοήθεια ειδικής καρφίτσας ξύνεται το δέρμα. Αν το παιδί είναι αλλεργικό στη συγκεκριμένη ουσία, τότε μέσα σε δέκα λεπτά περίπου θα εμφανίσει φαγούρα και κοκκινίλα.
Αν και τα τεστ για τις αλλεργίες δεν υπάρχουν στη βασική λίστα με τις εξετάσεις στις οποίες πρέπει να υποβάλλεται ένα παιδί, καλό θα ήταν οι γονείς να συνειδητοποιήσουν, ότι η πρόληψη μπορεί να προστατεύσει από πολλές μελλοντικές επιπλοκές και ταλαιπωρίες.
Αλλεργική ρινίτιδα
Η συγκεκριμένη αλλεργία εμφανίζεται συχνά σε άτομα με βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών. Η ρινίτιδα μπορεί να εμφανίζεται και να ταλαιπωρεί το παιδί καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Συνήθως οφείλεται στα ακάρεα της οικιακής σκόνης ή στο αγαπημένο του κατοικίδιο, ενώ επιδεινώνεται από τον καπνό του τσιγάρου.Η μύτη είναι η περιοχή που υποφέρει περισσότερο, αφού είναι ένα όργανο που έρχεται συνεχώς σε επαφή με τις ουσίες που βρίσκονται γύρω μας. Επίσης, τα μάτια κοκκινίζουν και δακρύζουν.
Τα συμπτώματα της ρινίτιδας μοιάζουν αρκετά με αυτά του κρυολογήματος, αλλά δεν συνοδεύονται από πυρετό. Τα παιδιά που πάσχουν από αυτή την αλλεργία, παρουσιάζουν συχνό μπούκωμα και φαγούρα στη μύτη, φταρνίζονται έντονα και συχνά, ενώ πολλές φορές ταλαιπωρούνται από την απώλεια της οσμής και της γεύσης.
Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα άσθματος, όπως βάρος στο στήθος, βήχα, “σφύριγμα” στην αναπνοή, ακόμη και δύσπνοια.
Αλλεργικό βρογχικό άσθμα
Το άσθμα μπορεί να είναι εξωγενές ή αλλεργικό και ενδογενές ή μη αλλεργικό. Στην πρώτη περίπτωση οφείλεται στην επίδραση διάφορων αλλεργιογόνων που προέρχονται από το περιβάλλον, όπως η γύρη, το τρίχωμα των ζώων, τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, κ.ά. Τα περισσότερα παιδιά είτε απαλλάσσονται κάποια στιγμή από αυτή τη μορφή άσθματος είτε παρουσιάζουν σταδιακή βελτίωση σε βαθμό που να μη χρειάζονται πια πολλά θεραπευτικά μέσα.Τα συμπτώματα του αλλεργικού και του μη αλλεργικού άσθματος είναι τα ίδια με κύρια χαρακτηριστικά τη δύσπνοια, τον ξερό βήχα και τα “γατάκια” στο στήθος.
Δερματικές αλλεργίες
Αυτές οι αλλεργίες κάνουν την εμφάνισή τους με φαγούρα, πρήξιμο, κοκκινίλες ή απολέπιση του δέρματος. Το ατοπικό έκζεμα εκδηλώνεται με κοκκίνισμα του δέρματος, με ξεφλούδισμα και φαγούρα. Μπορεί να οφείλεται σε γύρη, σε κάποιο τρόφιμο ή σε κάποιο άλλο αίτιο και συνήθως προσβάλλει άτομα με γενετική προδιάθεση.Αντίθετα, η κνίδωση είναι μια αλλεργία που κάνει θραύση την άνοιξη. Προκαλείται από το χνούδι της τσουκνίδας, από το τσίμπημα μέλισσας ή σφήκας, από φάρμακα, από τριχίδια κάμπιας, ακόμη και από κάποιες τροφές. Άσπρες πετάλες και κόκκινες πλάκες εμφανίζονται πάνω στο δέρμα, ενώ παρουσιάζεται και έντονη φαγούρα.
Επιπεφυκίτιδα
Η φλεγμονή αυτή του επιπεφυκότα του ματιού οφείλεται σε βακτήρια, ιούς ή άλλους παράγοντες, όπως χημικές ουσίες, καθώς και σε αλλεργική αντίδραση σε γύρη που κυκλοφορεί στον αέρα. Προκαλεί προβλήματα στα μάτια, όπως φαγούρα, κοκκίνισμα, φωτοφοβία, πρήξιμο στα βλέφαρα, ασταμάτητα δάκρυα και τσίμπλες. Μπορεί να εμφανιστεί μαζί με τη ρινίτιδα.Υπάρχει ουσιαστική θεραπεία;
Η αντιμετώπιση των αλλεργιών βασίζεται στην αποφυγή του υπεύθυνου αλλεργιογόνου και τα εμβόλια. Τα ποσοστά επιτυχίας των εμβολίων εξαρτώνται από την ηλικία του πάσχοντα, τα χρόνια που υποφέρει από την αλλεργία και τον αριθμό των υπεύθυνων αλλεργιογόνων. Το μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας αφορά την αλλεργία στα τσιμπήματα της μέλισσας και της σφήκας, ενώ ακολουθεί η παιδική αναπνευστική αλλεργία.Τα υπάρχοντα φάρμακα συμπτωματικής θεραπείας της αλλεργίας είναι χρήσιμα, αλλά έχουν προσωρινά αποτελέσματα, αφού κατευνάζουν απλώς την αλλεργική κρίση.
Κατοικίδια ζώα
Αντίθετα με ό,τι γενικά πιστεύουμε πως συμβαίνει με τα κατοικίδια, τα αλλεργιογόνα δε βρίσκονται στο τρίχωμά τους, αν και οι τρίχες τους μπορούν κάλλιστα να γίνουν και αυτές φορείς αλλεργιογόνων. Tα αλλεργιογόνα της γάτας και του σκύλου βρίσκονται κυρίως στο σάλιο, στην πιτυρίδα του δέρματος, στα ούρα και στα περιττώματά τους.Τα αλλεργιογόνα της γάτας πρακτικά δεν έχουν βάρος, αιωρούνται στον αέρα για πολλές ώρες, ενώ κολλούν πάνω στους τοίχους και το ταβάνι. Η γάτα προκαλεί συχνότερα από οποιοδήποτε άλλο ζώο αλλεργία, επειδή γλείφεται συνεχώς. Το σάλιο της όταν ξεραίνεται και διασπείρεται στο περιβάλλον.
Έτσι, τα ευαισθητοποιημένα παιδιά μπορεί να εξακολουθούν να έχουν συμπτώματα ακόμη και στην περίπτωση που το ζώο απομακρυνθεί από το σπίτι.
Τσίμπημα μέλισσας – σφήκας
Το τσίμπημα αυτών των εντόμων μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά επικίνδυνο κατά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες. Το δηλητήριο στο κεντρί τους είναι πολύ επικίνδυνο αν κάποιος είναι αλλεργικός σ’ αυτό, ειδικά αν δεν το γνωρίζει κιόλας.Σε περίπτωση που το παιδί μετά το τσίμπημα παρουσιάσει εξανθήματα σε όλο του το σώμα ή το πρήξιμο στο σημείο του τσιμπήματος είναι πολύ μεγάλο, απευθυνθείτε αμέσως στον παιδίατρο.
Τα συμπτώματα μετά το τσίμπημα μπορεί να είναι κνίδωση, αγγειοοίδημα, δύσπνοια, βήχας, εμετοί, διαρροϊκές κενώσεις, κ.ά. Για να αποφευχθεί η πιθανότητα αλλεργικού σοκ, οι γιατροί συμβουλεύουν για τα παιδιά με επιβεβαιωμένη αλλεργία στο δηλητήριο των εντόμων να έχουν πάντα πρόχειρη την ένεση αδρεναλίνης μιας χρήσης. Η συγκεκριμένη ένεση, ειδικά στα ταξίδια, είναι σωτήριο φάρμακο για την άμεση αντιμετώπιση του αλλεργικού σοκ.
Τέλος, σε περίπτωση που ταξιδεύετε ή πάτε βόλτα το παιδί με το αυτοκίνητο, μην οδηγείτε με τα παράθυρα ανοιχτά.
Τι μπορείτε να κάνετε:
Για τη γύρη:Είναι σχεδόν αδύνατο το παιδί με αλλεργικό άσθμα ή ρινίτιδα να αποφύγει τελείως τη γύρη. Ασχέτως, όμως, θεραπευτικής αγωγής και επιτυχίας της, είναι επιβεβλημένη η πρόληψη. Πρόληψη σημαίνει μείωση (αποφυγή είναι το καλύτερο) στην έκθεση, ώστε να μην πυροδοτείται η αλλεργία. Μπορείτε, λοιπόν, να μειώσετε τη δράση της γύρης κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας με τους εξής τρόπους:
- Κλείνετε τα παράθυρα όταν το παιδί βρίσκεται στο αυτοκίνητο. Τα σύγχρονα αυτοκίνητα διαθέτουν, πέραν του κλιματισμού, και ειδικά φίλτρα για τη γύρη.
- Χρησιμοποιήστε και στο σπίτι κλιματιστικά υψηλής απόδοσης.
- Μην το πηγαίνετε βόλτα στην εξοχή, αντίθετα πηγαίνετε εκδρομές μόνο σε παραθαλάσσιες περιοχές, όπου συνήθως υπάρχει μικρότερη ποσότητα γύρης.
- Μην αφήνετε το παιδί να περπατά και να παίζει ξυπόλητο στην εξοχή. Επίσης, μην το αφήνετε να κόβει λουλούδια.
- Κλείνετε τα παράθυρα του σπιτιού νωρίς το πρωί και στο τέλος της ημέρας, που η πυκνότητα της γύρης φτάνει στο μέγιστο βαθμό. Οι πιο επικίνδυνες ώρες για την αυξημένη συγκέντρωση των γυρεόκοκκων στην ατμόσφαιρα είναι 8 – 10 π.μ. και 3 – 7 μ.μ.
- Μην απλώνετε ρούχα αυτές τις ώρες, γιατί μπορεί να κολλήσει γύρη πάνω τους. Επίσης, μην αερίζετε έξω τα κλινοσκεπάσματα.
- Μην βγάζετε έξω το παιδί όταν φυσάει, γιατί τότε παρατηρείται ακόμη μεγαλύτερη συγκέντρωση γύρης στην ατμόσφαιρα.
- Μόλις επιστρέφετε σπίτι από την έξοδό σας κάντε του ένα μπάνιο.
Από την Μαρία Βόλλη