Καλοκαίρι και υπερκινητικό παιδί
Έλλειψη προσοχής και υπερκινητικότητα... Τι μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε το παιδί στη διάρκεια των διακοπών, που θα έχει πολύ ελεύθερο χρόνο και «κινδυνεύει» να χάνεται από τα μάτια σας; Πάνω απ όλα, χρειάζεστε πρόγραμμα!
Επιστημονική επιμέλεια: Ελεάνα Ελευθερίου, ψυχοθεραπεύτρια
Όταν είπαν στη Μαίρη ότι ο γιος της ο Αντώνης (6
ετών) είχε σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας,
μετατράπηκε σε ερασιτέχνη... ταξιδιωτικό πράκτορα καλοκαιρινών διακοπών.
Δεν είχε και άλλη επιλογή. «Μια μέρα, ο γιος μου ήρθε σπίτι έχοντας
κρυμμένο ένα πριόνι πίσω από την πλάτη του. Είχε πριονίσει με αυτό το
δέντρο ενός γείτονα για να δει πόσο γέρικο ήταν! Σύντομα συνειδητοποίησα
ότι το να καθόμαστε σπίτι χωρίς να έχουμε τίποτα να κάνουμε δεν ήταν
ενδεδειγμένο για την περίπτωσή μας.»
Το πρόβλημα της Μαίρης είναι λίγο πολύ κοινό για
όλους τους γονείς, κυρίως μάλιστα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Πόσο
μάλλον αν το παιδί έχει και το παραπάνω σύνδρομο, που πρόκειται για μια
συμπεριφορική διαταραχή και επηρεάζει περίπου 2 εκατομμύρια παιδιά μόνο
στις ΗΠΑ!
Τα χαρακτηριστικά της διαταραχής αυτής είναι η
έλλειψη προσοχής, ο αυθορμητισμός και/ή υπερκινητικότητα, πράγμα που
σημαίνει ότι αυτά τα παιδιά ενεργούν γρήγορα χωρίς να το σκεφτούν. Δεν
μπορούν να κάτσουν ήσυχα, περπατάνε, τρέχουνε ή σκαρφαλώνουν ενώ οι
άλλοι κάθονται στις θέσεις τους. Επιπλέον, ό,τι συμβαίνει γύρω τους
μπορεί πολύ εύκολα να τους αποσπάσει την προσοχή. Για όλους αυτούς τους
λόγους, αντιμετωπίζουν πιθανώς δυσκολίες στο σχολείο και στο σπίτι και
στη διατήρηση της συναναστροφής με τους συνομηλίκους τους.
Ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές μας, μπορείτε να περάσετε ένα καλοκαίρι που να μη φαντάζει μαρτυρικό.
1. Βάλτε τα σε πρόγραμμα
Αν τα παιδιά με το παραπάνω πρόβλημα δεν έχουν μια
προγραμματισμένη ημέρα ή εβδομάδα, μπορεί να μπλέξουν σε φασαρίες
προσπαθώντας να δημιουργήσουν ένταση που θα καταλήξει σε ζαβολιά. Αυτά
τα παιδιά ψάχνουν για συγκινήσεις, είναι απρόσεκτα και πολύ πιο
αυθόρμητα από τα υπόλοιπα παιδιά. Αν αφεθούν μόνα τους, μπορεί να
θελήσουν να… ψήσουν κάτι και μετά κάτι να συμβεί και να τους αποσπάσει
την προσοχή, να ξεχάσουν το φούρνο και καταλαβαίνετε...
Αυτά τα παιδιά είναι πολύ πιο πιθανό να πάθουν
κάποιο ατύχημα το καλοκαίρι παρά κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
Τα ατυχήματα πολλαπλασιάζονται από την αφηρημάδα τους ή τον
«αυθορμητισμό» του. Τα παιδιά αυτά έχουν κακή αίσθηση του χρόνου,
χρονοτριβούν και δοκιμάζουν περισσότερο τα όριά τους.
Για το λόγο αυτό ακριβώς είναι απαραίτητο το
καθημερινό πρόγραμμα, γιατί δεν μπορούν να δομήσουν μόνα τους τον εαυτό
στους και χρειάζονται εξωτερική υποστήριξη.
2. Σκεφτείτε την κατασκήνωση
Στην κατασκήνωση τα παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα
συναναστροφής με συνομηλίκους και, επίσης, μια εξασφαλισμένη καθημερινή
ρουτίνα. Οι περισσότερες κατασκηνώσεις -αν όχι όλες- δεν έχουν ειδικά
προγράμματα γι’ αυτά τα παιδιά. Κάποια απ’ αυτά με κυρίαρχα τα
συμπτώματα της έλλειψης προσοχής (αφαίρεση ή ονειροπόληση και όχι
υπερδραστηριότητα ή αυθορμητισμό) θα τα καταφέρουν μια χαρά σε πολλές
αθλητικές δραστηριότητες.
3. Ημερήσιο πρόγραμμα
Αν εργάζεστε και δεν μπορείτε να έχετε «από κοντά»
το παιδί; Σε αυτές τις περιπτώσεις οι γονείς θα πρέπει να κάθονται με
τον άνθρωπο που είναι επιφορτισμένος με τη φροντίδα του παιδιού και να
εξηγούν τις ιδιαίτερες συνθήκες και προσδοκίες που έχουν σχετικά με το
καθημερινό πρόγραμμα. Για να γίνει αυτό, μια λίστα ή ένα πρόγραμμα είναι
απαραίτητο και αποτελεσματικό. Για παράδειγμα, 7-8 ώρα πρωινού, 9-11.30
βόλτα στο σπίτι του φίλου, 2-2.30 ώρα διαβάσματος.
Μη γίνετε ιδιαίτερα αυστηροί. Θέλετε τα παιδιά να
διασκεδάσουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού κι όχι να νιώθουν ότι
είναι στο σχολείο. Μην ξεχνάτε ότι οι συγγενείς, είτε είναι υπεύθυνοι
για τη φροντίδα του παιδιού είτε απλώς παρίστανται στις οικογενειακές
διακοπές, θα πρέπει να τηρούν το πρόγραμμα του παιδιού, τόσο στον
προγραμματισμό της ιατρικής αγωγής όσο και στην τροποποίηση της
συμπεριφοράς.
4. Κανονίστε μια ώρα ύπνου
Οι γεμάτες χαρά και διασκέδαση καλοκαιρινές
διακοπές προϋποθέτουν ένα καλό ύπνο το βράδυ. Ωστόσο, πολύ συχνά τα
παιδιά με το παραπάνω πρόβλημα αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ώρα του
ύπνου. Κολλάνε στην τηλεόραση ή στα ηλεκτρονικά παιχνίδια κι έχουν
πρόβλημα να ηρεμήσουν. Κατά συνέπεια, την επόμενη μέρα είναι κουρασμένα ή
κακόκεφα, πράγμα που κάνει ακόμη πιο δύσκολη τη ζωή των γονιών.
Οι κακές συνήθειες στον ύπνο είναι πολύ συχνότερες
στα παιδιά με αυτό το σύνδρομο απ’ ό,τι στα υπόλοιπα, καθώς το σώμα τους
είναι πάντα δραστήριο. Οπότε δεν τους είναι εύκολο να ηρεμήσουν και να
κοιμηθούν. Πολλές φορές, όποια ώρα κι αν τα πάρει ο ύπνος, ξυπνάνε τα
χαράματα. Επομένως, μια συγκεκριμένη ώρα τα παιδιά πρέπει να βρίσκονται
στο κρεβάτι τους και χωρίς παρεκκλίσεις επειδή είναι καλοκαίρι και η
μέρα είναι μεγαλύτερη. Αποφασίστε μια συγκεκριμένη ώρα από Δευτέρα μέχρι
Παρασκευή και αφήστε μια ευελιξία το Σαββατοκύριακο. Βάλτε τα για ύπνο
μία ώρα πριν αποκοιμηθούν. Διαβάστε τους, δείτε κάτι χαλαρωτικό στην
τηλεόραση ή πείτε τους μια ιστορία, ώστε να περάσουν από τη φάση
δραστηριότητας στη φάση του ύπνου. Μπορείτε να είστε χαλαροί μια μέρα.
Π.χ., αν τα πάτε στο λούνα παρκ, δεν είναι ανάγκη το βράδυ να τρέξετε
ώστε να είναι στο κρεβάτι τους στις 9.30 ακριβώς.
5. Μην παρατήσετε τις «μαθησιακές» δραστηριότητες
Το να βρείτε χρόνο για μάθηση και εκπαιδευτικές
δραστηριότητες μέσα στο καλοκαίρι θα βοηθήσει τα παιδιά να διατηρήσουν
τις συνήθειές τους και την καλή απόδοσή τους το φθινόπωρο. Για πολλά
παιδιά με το σύνδρομο αυτό η επιστροφή στο σχολείο είναι ιδιαίτερα
δύσκολη, οπότε το διάβασμα ή κάποιου είδους διδασκαλία στο σπίτι μπορεί
να κάνει ευκολότερη τη μετάβαση. Συμπεριλάβετε εκπαιδευτικές
δραστηριότητες, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει διάβασμα έστω για 20 λεπτά
μέσα στη μέρα. Το καλοκαίρι είναι και η κατάλληλη εποχή το παιδί να
διαβάζει ό,τι του αρέσει. Πηγαίνετε στο βιβλιοπωλείο και αφήστε το να
διαλέξει ένα βιβλίο της αρεσκείας του.
Λίγο διάβασμα ή αριθμητική είναι σημαντικά όλο το
καλοκαίρι, πριν αρχίσει το σχολείο όμως θα γίνουν ακόμη περισσότερο για
να προετοιμαστεί το παιδί για τη νέα σχολική χρονιά ή να καλύψει κενά
της προηγούμενης. Τις δυο εβδομάδες πριν από την έναρξη των μαθημάτων
πολλοί ειδικοί συνιστούν ανεπιφύλακτα τη σταδιακή επαναφορά στους
ρυθμούς του σχολείου και στις ώρες ύπνου.