O Mάρτης έφερε την άνοιξη
Καλωσορίσαμε την άνοιξη....και το πρώτο της παιδί τον Μάρτιο...διαβάσαμε
την ιστορία από το βιβλίο της Λότυ Πετρόβιτς Ανδρουτσοπούλου, τα παιδιά της άνοιξης, είπαμε τις ονομασίες που του αποδίδουν......τα έθιμα που ακολουθεί ο λαός μας ...φτιάξαμε το Μαρτάκι μας
κόψαμε χελιδόνια τα οποία φτιάξαμε καπέλα
μάθαμε το τραγούδι της χελιδόνας:
χελιδόνα πέρασε από Μαύρη θάλασσα
θάλασσα επέρασε κάθισε και λάλησε
Μάρτη ,Μάρτη μου καλέ
και Απρίλη θαυμαστέ
τα πουλάκια αυγά γεννούν
κάθονται και τα κλωσσούν
φτιάξαμε τα καλάθια μας και δραματοποιήσαμε το έθιμο της χελιδόνας
στη συνέχεια παρακολουθήσαμε τα χελιδόνια να φτιάχνουν την φωλιά τους
ένα χελιδόνι φτιάχνει τη φωλιά του
μάθαμε την παροιμία :
λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή
εμπνευστήκαμε από τον πίνακα του Σπύρου Βασιλείου : το τραπέζι της Καθαρά Δευτέρας και δημιουργήσαμε το δικό μας πίνακα
φτιάαμε και την κυρά Σαρακοστή μας, μία για την τάξη μας και ατομικές για όλα τα παιδιά...αντί για ποδαράκια η κυρά Σαρακοστή μας έχει μια ποδιά στολισμένη με επτά καρδιές..κάθε Παρασκευή θα χρωματίζουμε και μία, όταν θα φτάσουμε στην τελευταία θα έρθει το Πασχα
κόψαμε χελιδόνια τα οποία φτιάξαμε καπέλα
μάθαμε το τραγούδι της χελιδόνας:
χελιδόνα πέρασε από Μαύρη θάλασσα
θάλασσα επέρασε κάθισε και λάλησε
Μάρτη ,Μάρτη μου καλέ
και Απρίλη θαυμαστέ
τα πουλάκια αυγά γεννούν
κάθονται και τα κλωσσούν
φτιάξαμε τα καλάθια μας και δραματοποιήσαμε το έθιμο της χελιδόνας
στη συνέχεια παρακολουθήσαμε τα χελιδόνια να φτιάχνουν την φωλιά τους
ένα χελιδόνι φτιάχνει τη φωλιά του
μάθαμε την παροιμία :
λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή
εμπνευστήκαμε από τον πίνακα του Σπύρου Βασιλείου : το τραπέζι της Καθαρά Δευτέρας και δημιουργήσαμε το δικό μας πίνακα
φτιάαμε και την κυρά Σαρακοστή μας, μία για την τάξη μας και ατομικές για όλα τα παιδιά...αντί για ποδαράκια η κυρά Σαρακοστή μας έχει μια ποδιά στολισμένη με επτά καρδιές..κάθε Παρασκευή θα χρωματίζουμε και μία, όταν θα φτάσουμε στην τελευταία θα έρθει το Πασχα
Το Μαρτάκι
Την πρώτη μέρα του Μάρτη συνηθίζουμε να φτιάχνουμε και να φοράμε το γνωστό «μαρτάκι», το κόκκινο- άσπρο βραχιολάκι...
Πρόκειται για ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. Πιστεύεται
ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα
Ελευσίνια Μυστήρια.
Οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.
Στα νεότερα χρόνια, από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά.
Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν. Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι.
Σε μερικές περιοχές ο Μάρτης φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του. Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.
Πηγή: newsbomb.gr
Οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.
Στα νεότερα χρόνια, από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά.
Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν. Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι.
Σε μερικές περιοχές ο Μάρτης φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του. Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.
Πηγή: newsbomb.gr
Χελιδονίσματα
( Το έθιμο της Χελιδόνας στην Καισάρεια Κοζάνης )
Πανάρχαιο έθιμο, ζωντανό μέχρι σήμερα σε αρκετά χωριά του Νομού μας όπως και στην Καισάρεια Κοζάνης.
Τα χελιδονίσματα είναι γνωστά στα χωριά της περιοχής ‘’ ΤΣΙΑΡΤΣΙΑΜΠΑ ,, τα χωριά που βρίσκονται στα νότια της πόλεως Κοζάνης που είναι μέρος της αρχαίας ΕΛΙΜΕΙΑΣ της Γής που κατοικούνταν από τους ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ πριν τον Μέγα Αλέξανδρο και μετά από αυτόν. Το έθιμο πέρασε στους Βυζαντινούς χρόνους, με τα βυζαντινά παιδιά να τραγουδάνε «Ήλθε ήλθε χελιδών, καλάς ώρας άγουσα, καλούς ενιαυτούς, επί γαστέρι λευκά κηπί (και επί) νώτα μέλαινα».
Ακράδαντα πιστεύω ότι και οι μικροί βυζαντινοί που κατοικούσαν στον χώρο του Παλαιοκάστρου Καισάρειας ( όπου και έδρα επισκόπου τον 4ο αιώνα μΧ. ) τα ίδια χελιδονίσματα τραγουδούσαν. Τα Χελιδονίσματα διασώθηκαν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και έφτασαν μέχρι τις μέρες μας.
Την παραμονή της έλευσης του Μάρτη, δηλ. την τελευταία βραδιά του Φλεβάρη, οι μανάδες έχουν την συνήθεια να δένουν στο χέρι των παιδιών, την ασπροκόκκινη κλωστή (στριφτό νήμα από κόκκινη και άσπρη κλωστή) «για να μην τα κάψει ο Ήλιος του ανοιξιάτικου Μάρτη» για να μη τα «πιάνει» ο Μάρτης. Που σημαίνει ότι οι αχτίδες του Μαρτιάτικου ήλιου είναι τόσο καυτές που κινδυνεύουν να μαυρίσουν. Και δεδομένου στην παράδοση ότι οι γυναίκες έπρεπε να είναι «αφράτες» και «άσπρες» σαν το γάλα, έπρεπε να φυλαχθούν Οι λαογράφοι την συνδέουν με την «κρόκη» που οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν στο πόδι ή στο χέρι τους.
Τον «Μάρτη» τον βγάζουν από το χέρι, όταν θα δουν το πρώτο χελιδόνι. Τότε μόνο τον βάζουν κάτω από μία πέτρα κάνοντας συγχρόνως και μία ευχή ή πάλι τον κρεμάνε στον φράχτη της αυλής, να τον πάρουν τα χελιδόνια και να χτίσουν τη φωλιά τους. Το πρωί της 1ης Μαρτίου τα παιδιά (αγόρια και κορίτσια), κρατώντας ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδόνας, πλημμυρίζουν τους δρόμους του χωριού και περνώντας από σπίτι σε σπίτι αναγγέλλουν τον ερχομό της Άνοιξης και των χελιδονιών, τραγουδώντας:
- Χελιδόνα έρχιτι, απ΄τη μαύρη Θάλασσα Θάλασσα ν΄απέρασι, βρήκι Ανόϊα κι κατώγια Πύργου ν΄εθεμέλιουσι, έκατσι κι λάλησι Κι γλυκουκηλάϊδισι ¨Μώρ΄ καλή νοικουκυρά, σέβα έβγα στου κιλάρι Φέρι αυγά σαρακουστά, κι σχοινιά πεντηκουστά Για να δέσουμι του Μάρτη κι τού τσιληπουρδάκι,, Όξου πουντικοί και ψήλοι, μέσα Ήλιους κι χαρά
Για χαρά Καλημέρα, κι τ΄χρόν΄
(το τραγούδι των χελιδονισμάτων, είναι όπως το κατέγραψα από κατοίκους ηλικιωμένους της Καισάρειας Κοζάνης σε επιτόπια έρευνα πριν από κάποια χρόνια)tps://www.blogger.com